Չորեքշաբթի, 28 Դեկտեմբերի 2016 13:52

Արմինֆո. Պլանային նախազգուշական վերանորոգման շրջանում ՀԱԷԿ-ում իրականանցվել են ունիկալ ծավալի աշխատանքներ, որոնք նախկինում երբեք չէին իրականացվել, ԱրմԻնֆո-ի թղթակցին հաղորդել է «Հայկական   ատոմակայան» ՓԲԸ գլխավոր տնօրենի տեղակալ Գերա Սևիկյանը: Նրա ասելով, անցկացվել է ռեակտորի, այն ամենի մանրակրկիտ համալիր հետազոտում, ինչն առնչվում է ջերմության արտադրմանը. բոլոր շոգեգեներատորները, ռեակտորը, ռեակտորի կմախքը, ներկմախքային սարքերը: Հետազոտության գործընթացը վերահսկել են չորս խոշոր ընկերություններ` երկուական Ռուսատանսի Դաշնությունից և Խորվաթիայից:

ՀԱԷԿ-ը դեկտեմբերի 13-ից վերսկսել է էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը` հերթական վերանորոգման ավարտից հետո: Սեպտեմբերի 20-ին կայանն անջատվել էր էներգացանցից` հերթական վերանորոգման և վառելիքով վերաբեռնավորման համար: Աշխատանքներն իրականացնում էր «Ռուսատոմ սերվիս» ՓԲԸ-ն, որը ներառված է «Ռոսատոմի» ուրվագծում:

Ամենագլխավորը, ինչպես նշել է Գերա Սևիկյանը, այն է, որ բլոկում չեն հայտնաբերվել շեղումներ, որոնք կարող էին խոչընդոտել դրա հետագա շահագործմանը: Ռեակտորը հիանալի վիճակում է, այնտեղ  չի հայտնաբերվել որևէ բան, ինչը կարող էր կասկածի տակ դնել դրա հետագա աշխատանքը: Ինչպես նշել է Սևիկյանը, պարզվել է, որ շոգեգեներատորի վիճակը շատ ավելի բարվոք է, քան սպասվում էր: «Մենք պատրաստվում էինք «խլացնել» շոգեգեներատորի շուրջ 400  փողակներ, սակայն հետազոտության արդյունքում սահմանափակվեցինք ընդամենը 200-ով, ինչը բավականին էական է: Պետք է նշեմ, որ եթե անցած 30 տարիներին խլացվել է փողակների շուրջ 4,5%-ը, ապա այժմ մենք սահմանափակվել ենք 0,5%-ով: Դա ցույց է տալիս, որ ՀԱԷԿ-ը ունի բավականաչափ պաշար և կարող է դեռ 30 տարի էլեկտրաէներգիա արտադրել», - ընդգծել է նա:

Մասնագետը հաղորդել է, որ ՀԱԷԿ-ում կշարունակվի բլոկի տարբեր համակարգերի ուսումնասիրման աշխատանքը: Գլխավոր խնդիրը կլինի կայանի հետագա շահագործման հիմնավորման նախապատրաստումը: Այդ աշխատանքը կշարունակվի 2017 թվականին: Ընթացիկ տարում ստուգվել է համակարգերի շուրջ 70%-ը, մնացած 30%-ը կհետազոտվի 2017 թվականին, երբ բլոկը կանգնեցվի  40-45 օրով: Դրանից հետո մասնագիտացված կազմակերպությունները պետք է հիմնավորեն ստացված արդյունքները, կսահմանվի այդ սարքավորման շահագործման ժամկետը: Սակայն այն արդեն չի կարող ազդել բլոկի հետագա շահագործման վրա: «Ըստ էության, այն կարելի է նաև չփոխել, բայց մենք պետք է իմանանք բոլոր խոցելի տեղերի մասին` անհրաժեշտ փոխարինումների ժամանակացույց կազմելու համար», - ասել է կայանի գլխավոր տնօրենի տեղակալը:

Նա տեղեկացրել է, որ 2018  թվականին աշխատանքների հիմնական ճակատը բաժին կընկնի ռեակտորի սառեցման համակարգերի արդիականացմանը, ինչը թույլ կտա էլ ավելի բարձրացնել բլոկի անվտանգության մակարդակը` մոտեցնելով համաշխարհային ստանդարտներին: Բացի այդ , 2018 թվականին պետք է անցկացնել էլեկտարէներգիայի արտադրության սարքավորման արդիականցման աշխատանքների վիթարի ծավալ: Այդ փուլում նախատեսվում է 17-20%-ով ավելացնել բլոկի հզորությունը` առանց վառելիքի ծախսի ավելացման, ինչը հնարավորություն կըձնեռի բարձրացնել ՕԳԳ: Այժմ ԱԷԿ բլոկը գործում է 92% հզորությամբ, ինչը կազմում է շուրջ 380 մեգավատ: Արդիականացումից հետո հզորությունը կավելանա մինչև 470-480 մեգավատ, ինչը կդառնա պատկառելի հավելում, որը թույլ կտա սկսել ՌԴ 270 մլն դոլարի վարկի սպասարկումը` առանց լրացուցիչ խնդիրների: Դրանով իսկ` թե օգտակար կլինի հանրապետության համար, թե` շահավետ մեզ համար:

Խոսելով նաև 2026 թվականից հետո կայանի ռեսուրսի երկարաձգման հնարավորության  մասին ` Սևիկյանը նշել է, որ, ըստ էության, երբ ՀԱԷԿ նախագիծը մշակվել է, ամրագրվիած է եղել շատ մեծ պաշար: Այն ժաման, հաշվի առնելով  նորույթները, գերակշռում էր պահպանողական մոտեցումը, որի հիմքում դրված էր շահագործման հանձնումից հետո 30 տարի անց կայանի վիճակն ստուգելու գաղափարը:  «Այսօր աշխարհում, գործնականում, չկան ատոմակայաններ, որոնց ռեսուրսը չի երկարաձգվում: Նույնիսկ ԱՄՆ-ում ժամկետները երկարաձգվում են 60, երբեմն էլ 80 տարով: Չէ որ նոր ԱԷԿ-ի շինարարությունն արժե 10-15 անգամ ավելի, քան շահագործման  ժամկետի երկարաձգումը: Մեր կայանի ռեսուրսային պաշարը շատ մեծ է, և 2026 թվականից հետո շահագործման ժամկետի երկարաձգումն իրատեսական է: ՀԱԷԿ 2-րդ էներգաբլոկի հիմնական սարքավորումը կարող է աշխատել դեռ էլի 50-60 տարի: Կոլայի ԱԷԿ-ում, որը ՀԱԷԿ երկվորյակն է, արդեն երկրորդ անգամ երկարաձգվում է շահագործման ժամկետը, և այժմ խնդիր է դրվում դրա շահագործումը հասցնել մինչև 60 տարի: Այնպես որ, մենք ակնկալում ենք, որ ՀԱԷԿ 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետը կերկարաձգվի նաև 2026 թվականից հետո», - ընդգծել է մասնագետը:

2014 թվականի մարտին Հայաստանի կառավարությունը որոշում էր կայացրել ԱԷԿ 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման մասին: «Ռոսատոմը» և հայ փորձագետները պայմանավորվել են աշխատել ԱԷԿ շահագործման ժամկետը մինչև 2026 թվական երկարաձգման նախագծի իրագործման ուղղությամբ:  Նախատեսվում է, որ այդ աշխատանքները երկարաձգվեն հինգ տարով և ավարտվեն 2019 թվականին: Ռուսաստանն այդ նպատակով 270 մլն դոլար պետական արտահանման վարկ և 30 մլն դոլար դրամաշնորհ է հատկացրել Հայաստանին: