Երկուշաբթի, 7 Հունիսի 2021 17:54

Արմինֆո. Հայաստանի պետական պարտքը 2021թ. հունվար-ապրիլ ամիսներին արագացրել է աճը մինչեւ 10,4% (նախորդ տարվա 1,4% աճից)' հասնելով 8,8 մլրդ դոլարի: Ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարության նախնական տվյալների, որոնք հրապարակել էՎիճակագրական կոմիտեն,   Հայաստանի արտաքին պարտքը 2021թ. հունվար-ապրիլին ավելացել է 9,8% - ով, գերազանցելով 6,7 մլրդ դոլարը, իսկ ներքին պարտքը' 6,8% - ով, գերազանցելով 2 մլրդ դոլարը, մինչդեռ, մեկ տարի առաջ արտաքին պարտքի 1,7% անկումն ուղեկցվել էներթին պարտքի 13,3% աճով:

 

Միայն 2021 թվականի ապրիլին երկրի պետական պարտքն աճել է 2,3%-ով ՝ ինչպես արտաքին պարտքի 0,4%-ով, այնպես էլ ներքին պարտքի 4,8%-ով աճի հաշվին: Իսկ պետական պարտքի 18,9%  տարեկան աճը (2021թ. ապրիլին՝ 2020թ. ապրիլի նկատմամբ) պայմանավորված էր արտաքին պարտքի 17,5% - ով և ներքին պարտքի 19,4% - ով ավելացմամբ։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ. ապրիլին, պետական պարտքի 1,4%-ով աճը բխում էր ներքին պարտքի 6,3% -ով աճից՝ արտաքին պարտքի 0,4% անկման դեպքում, իսկ պետական պարտքի 7,2%-ով տարեկան աճը պայմանավորված էր արտաքին պարտքի 3,6%  եւ ներքին պարտքի 21,4% աճով:

 

Արտաքին պարտքի կառուցվածքում կառավարության մասնաբաժինը մինչեւ մայիս աճել է մինչեւ 92,5%՝ նախորդ տարվա 91,3%-ից, Կենտրոնական բանկի մասնաբաժնի մինչեւ 7,5% անկման դեպքում՝ նախորդ տարվա 8,7%-ից, բացարձակ արտահայտությամբ կազմելով, համապատասխանաբար, 6,249 մլրդ դոլար եւ 494,9 մլն դոլար: Ընդ որում, տարեկան դինամիկայում Կենտրոնական բանկի պարտքի ընդամենը 0,02% չնչին աճն ուղեկցվել է կառավարության պարտքի 20,2% զգալի աճով, մեկ տարվա վաղեմության տարբեր ուղղվածության դինամիկայի դիմաց, երբ ԿԲ պարտքի 8,9% անկումն ուղեկցվել է կառավարության պարտքի 6,1% աճով:

 

Իսկ ներքին պետական պարտքի կառուցվածքում գերիշխում են պետական պարտատոմսերը ՝ 2021թ. մայիսի նկատմամբ բաժնեմասի 95% աճով՝ մեկ տարի առաջ 94%-ից (1.9 մլրդ դոլար կամ

1,003 մլրդ դրամ), բացարձակ մեծության տարեկան աճի դանդաղումով՝ 26%-ից մինչև 23,2%։ Իսկ մնացած 5%-ը (նախորդ տարվա 6%-ի դիմաց) բաժին է ընկնում հայկական եվրաբոնդերին՝ 103.3 մլն դոլար կամ 53.8 մլրդ դրամ, բացարձակ մեծության տարեկան անկումն արագացնելով 24.6%-ից մինչեւ 26.6%։

 

Հարկ է նշել, որ Հայաստանում արդեն 2021թ. ապրիլին բնակչության մեկ շնչին բաժին ընկնող տեսակարար պարտքի բեռը հասել է 2.9 հազար դոլարի (մեկ տարի առաջ տարվա 2.5 հազար դոլարի դիմաց)։ Ընդ որում, արտաքին պարտքից մեկ շնչին բաժին ընկնող պարտքային բեռը 1.9 հազար դոլարից հասել է 2.3 հազար դոլարի: Ոսկու եւ արտարժույթի պահուստներով արտաքին պարտքի ծածկույթի աստիճանը մինչեւ 2021 թվականի ապրիլի 1-ը պահպանվել է 45%-ի մակարդակում՝թե արտաքին պարտքի, թե պահուստների գրեթե միանման, համապատասխանաբար, 17,1% եւ 16,5%  տարեկան աճի ֆոնին:

 

Նշենք, որ Համաշխարհային բանկի մարտյան կանխատեսման համաձայն, Հայաստանի պետական պարտքը 2021թ. կաճի մինչեւ ՀՆԱ-ի 70,8%-ը'  2022թ. նվազելով մինչեւ ՀՆԱ-ի 70,6%: Իսկ ԱՄՀ-ի ապրիլյան կանխատեսմամբ ՝ Հայաստանի կառավարության համախառն պարտքը 2021 թվականին կհասնի ՀՆԱ-ի 69,9% - ի (2020թ. ՀՆԱ-ի 62,8%-ից), իսկ հետո 2022 թվականին համեստորեն կնվազի մինչև ՀՆԱ-ի 68,8%։ Ընդ որում, ԱՄՀ-ն ուշադրություն է հրավիրում այն հանգամանքի վրա, որ Հայաստանի համախառն արտաքին պարտքը, որն արդեն 2020 թվականին գերազանցել է ՀՆԱ-ն մինչեւ 103,5%, կշարունակի էլ ավելի գերակշռել ՀՆԱ-ի նկատմամբ ինչպես 2021 թվականին (107%), այնպես էլ 2021 թվականին (105,1%):

 

Ընդ որում, ՀԲ-ն 2021 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը կանխատեսում է 3,4%-ով ՝ 2022թ. տեմպերի արագացմամբ մինչեւ 4,3%, իսկ ԱՄՀ-ն կանխատեսում է Հայաստանի ՀՆԱ-ի 1% չնչին աճ 2021 թվականին՝  2022թ. տեմպերի արագացմամբ մինչեւ 3,5%:

 

Վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ 2020 թվականին ՀՆԱ-ի անկումը կազմել է 7,4%  (2019թ. 7,6% աճի դիմաց), պետական պարտքն ավելացել է մինչեւ ՀՆԱ - ի 67,4% (2019թ. 53,7%-ից), իսկ արտաքին պարտքը ՝ մինչեւ ՀՆԱ-ի 51,2% (2019թ. 42,4%-ից):