Ուրբաթ, 6 Օգոստոսի 2021 17:27

Արմինֆո. Հայկական ԱԷԿ-ում ավարտվել են 2-րդ էներգաբլոկի ВВЭР-440 ռեակտորի իրանի վերականգնողական թրծաթողման աշխատանքները։ Այդ աշխատանքներն իրականացվում են կայանի շահագործման ժամկետը մինչև 2026թ երկարացման նպատակով։  Այդ մասին հաղորդում է ՀԱԷԿ-ի մամուլի ծառայությունը:

 

Թրծաթողման գործընթացն անցնում էր ատոմակայանի ռեակտորային դահլիճում՝ ռեակտորի մնում էր իր հաստիքային տեղում։ Թրծաթողման կայանքը մատակարարվել է ԱԷԿ ապամոնտաժված վիճակում, այնուհետև երկհարկանի շենքի բարձրությամբ այդ կայանքը հավաքվել և տեղադրվել է ռեակտորի իրանում։ Մետաղը դանդաղ տաթացրել է մինչև 475 աստիճան, պահպանել այդ ջերմաստիճանը 150 ժամվա ընթացքում և նույնքան դանդաղ հովացրել։

 

Ռեակտորի իրանը՝ միջուկային կայանի հիմնական չփոխարինվող մաս է։ Թրծաթողումը թույլ կտա ռեակտորի մետաղական ծածկույթի տեխնիկական բնութագրերը 80-85 տոկոսով վերադարձնել ելակետային վիճակին։

 

«Հայկական ԱԷԿ-ը՝ մեր անվտանգության և Հայաստանի տնտեսության զարգացման գրավականն է։ Ռեակտորի իրանի հուսալիությունն ու աշխատունակությունը մեծամասամբ պայմանավորում է ԱԷԿ-ի շահագործման անվտանգությունը։ Ռուսաստանցի մասնագետների փորձի և բարձր որակավորման շնորհիվ կայանի երկարաձգման նախագծի առանցքային աշխատանքներն անցել են գերազանց», - նշել է «ՀԱԷԿ» ՓԲԸ գլխավոր տնօրեն Էդուարդ Մարտիրոսյանը։

 

Թրծաթողման աշխատանքներն անցկացրել են հայ մասնագետներ՝ ռուսաստանյան մի շարք ընկերությունների և կազմակերպությունների հետ համատեղ, որոնց թվում են АО ОКБ «ГИДРОПРЕСС», АО «НПО «ЦНИИТМАШ», АО «Атомэнергоремонт», НИЦ «Курчатовский институт», ЦНИИКМ «Прометей»։ Արդիականացման պայմանագրի շրջանակում իրականացվող աշխատանքները կազմակերպում է «Ռուսատոմ սերվիս» ընկերությունը, որն ընդգրկված է «Ռոսատոմ» Պետկորպորացիայի էլեկտրաէներգետիկ ստորաբաժանման կազմում։

 

«Այս փուլում մենք ավարտել ենք կայանի արդիականացման շատ կարևոր գործընթաց։ Դա հնարավոր է դարձել հայաստանցի և ռուսաստանցի ատոմագործների համախմբված աշխատանքի շնորհիվ։ Հուսով ենք, որ մեր համատեղ ջանքերի արդյունքը թույլ կտա էլ ավելի բարձրացնել ԱԷԿ-ի անվտանգությունը և երկարացնել դրա շահագործման ժամկետը մինչև 2026թ, իսկ հետագայում՝ ևս 10 տարով», - նշել է ՀԱԷԿ-ի շահագործման ժամկետի երկարացման նախագծի ռուսաստանյան կողմից ղեկավար Յուրի Սվիրիդենկոն։

 

Ռեակտորի իրանի թրծաթողման տեխնոլոգիան մշակել են «ՄՏԿԳՀԻ» ԳԱՄ» ԲԸ մասնագետները։ Ամբողջ աշխարհում թրծաթողումն ընդունվում է որպես ռեակտորային կայանների անվտանգ և հուսալի աշխատանքի ապահովման արդյունավետ եղանակ։ Առաջին անգամ այդ մեթոդը կիրառվել է 1987 թվականին՝  Նովովորոնեժյան ԱԷԿ-ի երրորդ էներգաբլոկում։ ВВЭР-440 տեսակակի ռեակտորների վերականգնողական թրծաթողման աշխատանքներն արդեն իրականացվել են Ռուսաստանի, Ուկրաինայի, Բուլղարիայի և Ֆինլանդիայի մի շարք ատոմակայաններոմ։

 

Նշենք, որ հայկական եւ ռուսական կողմերը շուտով ձեռնամուխ կլինեն հայկական ԱԷԿ-ի ռեսուրսը մինչեւ 2031 թվականը երկարաձգելու հարցի քննարկմանը: ՀԱԷԿ-ի ռեսուրսի երկարաձգման հայեցակարգն արդեն պատրաստ է եւ ենթադրում է 10 տարով ավելացնել ԱԷԿ-ի ռեսուրսը՝ դրա արդիականացումից հետո: Ընդ որում, կարգավորողը ՀԱԷԿ-ին կտրամադրի համապատասխան լիցենզիա՝ պայմանով, որ 2026 թվականին կայանում իրականացվեն անհրաժեշտ լրացուցիչ աշխատանքներ շահագործման ժամկետի լրացուցիչ երկարաձգման համար: Այդ աշխատանքների ցանկն արդեն պատրաստ է։

 

Հիշեցնենք, որ հունիսի սկզբին Հայկական ԱԷԿ-ում մեկնարկել է առանցքային պլանային - նախազգուշական վերանորոգումը (ՊՆՎ-2021)՝ կայանի արդիականացման եւ շահագործման ժամկետի երկարաձգման ծրագրի շրջանակներում: ԱԷԿ-ը 141 օրով կանգնեցվել է: Սա առավել երկարատեւ ՊՆՎ-ն է՝ արդիականացման նախագծի իրագործման մեկնարկից ի վեր, ինչը կապված է էներգաբլոկի արդիականացման եզրաափակիչ կարևոր աշխատանքների հետ։ Կայանը, գործնականում, պատրաստվել է շահագործման ժամկետի երկարաձգման աշխատանքների եզրափակիչ մասին: Իսկ ռեակտորի թրծաթողումը թույլ կտա այն վերադարձնել սկզբնական վիճակին 80-85 տոկոսով։

 

Հիշեցնենք, որ միջկառավարական համաձայնագրի համաձայն, Ռուսաստանը Հայաստանին տրամադրել է 300 մլն դոլարի պետական վարկ՝ ՀԱԷԿ - ի երկրորդ էներգաբլոկի արդիականացման համար (որից 270 մլն դոլարը ՝ վարկ, 30 մլն դոլար ՝ դրամաշնորհ)։ Ըստ 2020 թվականի փետրվարի վերջի տվյալների՝ հայկական կողմը պետական վարկի գումարից յուրացրել է շուրջ 200 մլն դոլար։ 2019 թվականի ապրիլին հայկական կողմը դիմել էր Ռուսաստանի ֆինանսների նախարարություն՝ առաջարկելով երկարաձգել վարկը, ինչպես նաեւ հետաձգել վարկի մարման սկիզբը (2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ից մինչեւ 2021 թվականի դեկտեմբերի 31-ը)՝ նախագծի աշխատանքների ուշացման ֆոնին:

 

Չպայմանավորվելով՝ 2020 թվականի հունիսին Հայաստանը հրաժարվեց ռուսական վարկի մնացորդից։ Այն ժամանակ ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար, իսկ այսօր արդեն փոխվարչապետ Սուրեն Պապիկյանը նշում էր, որ այս փուլում իշխանությունները երկրի համար  ավելի ձեռնտու են համարել այլ աղբյուրներից միջոցներ գտնել այդ նպատակների համար։ ՀԱԷԿ-ի արդիականացման ծրագրի մասով Պապիկյանը հաստատել է, որ "Ռոսատոմ" պետական կորպորացիան մնում է Հայաստանի հիմնական գործընկերը (նրա "Ռուսատոմ-Սերվիս" դուստր ընկերությունը կայանի արդիականացման ծրագրի գլխավոր կապալառուն է):