Հինգշաբթի, 26 Օգոստոսի 2021 16:03

Արմինֆո. Հայաստանում 2021 թվականի հունվար-հուլիս ամիսներին տնտեսական ակտիվությունն աճել է տարեկան 5,2 տոկոսով (մեկ տարի առաջվա 5,7 տոկոս անկման դիմաց)՝ ուղեկցվելով արտահանման եւ ներմուծման արագացված աճով: Ս. թ. հուլիսին  2020 թ. հուլիսի համեմատ տնտեսական ակտիվությունն աճել է 5,8% - ով (նախորդ տարվա 10,2% - ով անկման դիմաց), ընդ որում, միայն 2021 թ. հուլիսին աճը դանդաղեցնելով մինչև 7,4% ՝ հունիսյան 12% - ից, ինչը դիտվել է նաև 2020թ. հուլիսին. մինչև 9,4% ՝ հունիսյան 14,8% - ից:

 

Ըստ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի նախնական տվյալների՝ 2021թ. հունվար-հուլիսին տնտեսական ակտիվության աճը, հիմնականում, պայմանավորել են շինարարության ոլորտը՝ 8,8%-ով ,և առևտրի ոլորտը՝ 7,5% - ով, ավելի պակաս չափով՝ ծառայությունների ոլորտը՝ 4,4% - ով, արդյունաբերական հատվածը՝ 2,1% - ով և էներգահամալիրը՝ 0,1% - ով: Վիճակագրական կոմիտեի հաշվետվություններում ագրոհատվածի վերաբերյալ տվյալները 2019 թվականից սկսած հրապարակվում են միայն եռամսյակային պարբերականությամբ: Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ. հունվար-հուլիս ամիսներին, անկում էին արձանագրել շինարարության ոլորտը, առեւտրի ոլորտը եւ ծառայությունների ոլորտը, համապատասխանաբար, 22,6% - ով, 10,9% - ով եւ 9,2% - ով, եւ միայն էներգահամալիրն ու արդյունաբերության հատվածն էին պահպանել աճ, համապատասխանաբար, 3,4% - ով եւ 1,3% - ով:

 

Արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը 2021 թվականի հունվար-հուլիսին 2020թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 10,1% - ով, 2021 թվականի հուլիսին 2020թ. հուլիսի համեմատ' 10,6% - ով, ընդ որում, միայն 2021թ. հուլիսին նվազելով 3,3% - ով (հունիսի 3,1% աճի դիմաց): Մեկ տարի առաջ նույն ժամանակահատվածներում արձանագրվել է գրեթե նույն դինամիկան, բայց տեմպերը զգալիորեն համեստ էին. արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը 2020թ. հունվար-հուլիսին 2019 թվականի հունվար-հուլիսի համեմատ աճել է 1.1% - ով, 2020թ. հուլիսին  2019թ. հուլիսի համեմատ՝ 3.7%-ով, իսկ միայն 2020թ. հուլիսին՝ 1%-ով:

 

Իսկ ամսական կտրվածքով (2021թ. հուլիսիին) տնտեսական ակտիվության աճին որոշիչ խթան է հաղորդել էներգահամալիրը՝ արտադրված էլեկտրաէներգիայի ծավալի 23,5 տոկոս թռիչքով, հունիսյան 8,2 տոկոս անկման և 2020թ. հուլիսին 16,2 տոկոս աճի դիմաց: Համեմատաբար համեստ աճ է ցույց տվել շինարարական հատվածը՝ տեմպերի հունիսյան 21,9 տոկոսից մինչև 12,1 տոկոս դանդաղումով (2020թ. հուլիսին 10,8 տոկոս աճի դիմաց): Այնուհետև աճի տեմպերով հաջորդում են առևտուրը՝ 6,5% (2020թ. հուլիսին 11,7% աճի դիմաց), և ծառայությունների ոլորտը ՝ 3,3% - ով (2020թ. հուլիսին 0,9% աճի դիմաց)։ Արդյունաբերական հատվածում 2021թ. հուլիսին լճացում է եղել, բայց, միևնույն ժամանակ, տեղին է նշել, որ հաշվետու ամսվա ընթացքում հաջողվել է այդ զրոյական թրենդին հասնել  հունիսյան 0,9% անկումից (2020թ. հուլիսին 1,4% աճի դիմաց)։

 

Տարեկան կտրվածքով (2021թ. հուլիսին՝ 2020թ. հուլիսի համեմատ) տնտեսական ակտիվության աճ է դիտվել բոլոր ճյուղերում, բացի էներգահամալիրից, որտեղ անկումն արագացրել է  մինչև 2,2 տոկոս ։ Այսպես, ծառայությունների ոլորտն ավելացրել է ծավալները 14,4% - ով, առևտրի հատվածի շրջանառությունն աճել Է 5,2% - ով, շինարարության ոլորտում՝ 2,2%-ով, և արդյունաբերական հատվածում՝ 1,7%-ով։ Մեկ տարի առաջ՝ 2020թ. հուլիսին 2019թ. հուլիսի համեմատ բոլոր ոլորտներում դիտվել է անկում. ծառայությունների ոլորտում՝ 21,6%, շինարարության հատվածում՝ 19,5%, առևտրի ոլորտում՝ 10,4%, արդյունաբերական հատվածում՝ 2,3%, էներգահամալիրում՝ 2%։

 

2021թ. հունվար-հուլիս ամիսների վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ բացարձակ մեծությամբ առաջատարի դիրքը պահպանում է առեւտրի հատված՝ 1.8 տրլն դրամ (3.4 մլրդ դոլար) ծավալով: Երկրորդ տեղում է արդյունաբերական հատվածը՝ 1.2 տրլն դրամ (2.4 մլրդ դոլար), երրորդ տեղում է ծառայությունների ոլորտը՝ 1.03 տրլն դրամ (1.98 մլրդ դոլար)։ Եվ, հաշվի առնելով գյուղատնտեսության ոլորտի տվյալների բացակայությունը, չորրորդ հորիզոնականում է շինարարական հատվածը՝ 160.6 մլրդ դրամ (310.3 մլն դոլար)։ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2021 թվականի հունվար-հուլիս ամիսներին կազմել է 4454.1 մլն կՎտ/ժամ, որից միայն հուլիսին' 632.1 մլն կՎտ/ժամ:

 

Դրա հետ մեկտեղ, Հայաստանի արտաքին առեւտրային շրջանառությունը 2021 թվականի հունվար-հուլիս ամիսներին կազմել է 2.2 տրլն դրամ (4,3 մլրդ դոլար)՝ տարեկան 15,1% աճով: Դրա կառուցվածքում արտահանման ծավալը տարեկան կտրվածքով աճել է 23,2 տոկոսով, մինչեւ 848.6 մլրդ դրամ (1.6 մլրդ դոլար), իսկ ներմուծմանը՝ 10.6%-ով, մինչև 1.4 տրլն դրամ (2.7 մլրդ դոլար)։ Միայն 2021 թվականի հուլիսին արտաքին ապրանքաշրջանառությունն աճել է 2,6 տոկոսով, ներմուծման՝  անկումից մինչեւ 10,7 տոկոս աճի հասնելու հաշվին՝ արտահանման դինամիկայի հակառակ շրջադարձի դեպքում՝ աճից մինչեւ 9,1 տոկոս անկում։ Իսկ 2021թ. հուլիսին 2020թ. հուլիսի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության 22,9% աճը պայմանավորված էր արտահանման և ներմուծման աճի գրեթե համանման տեմպերով, համապատասխանաբար, 23,8% և 22,4% - ով։ Մեկ տարի առաջ՝ 2020 թվականի հունվար-հուլիս ամիսներին, արտաքին առևտրաշրջանառությունը կրճատվել է տարեկան 11,3%-ով՝ ներմուծման 13,7% և արտահանման 6,4% անկման պատճառով, իսկ արտաքին առևտրաշրջանառության 2,4%  հուլիսյան աճը պայմանավորված էր արտահանման 1,5% և ներմուծման 2,9% վերընթաց դինամիկայով, իսկ 2019թ. հուլիսի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության 14,3% - ի անկումն ավելի շատ պայմանավորված էր ներմուծման 18,6% - ով, քան արտահանման 5,9% անկմամբ:

 

Դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2021 թվականի հուլիսին կազմել է 490.87 դրամ/1դոլար, իսկ 2021 թվականի հունվար-հուլիսին՝ 517.62 դրամ/1դոլար՝ 2020թ. հուլիսի 484.65 դրամ/1դոլարի եւ 2020թ. հունվար - հուլիսի 483.67 դրամ/1դոլարի դիմաց:

 

Նշենք, որ Համաշխարհային բանկի (ՀԲ) հունիսին թարմացված կանխատեսման համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ աճը 2021թ. կկազմի 3,4%: Հայաստանի արտաքին առեւտրի վերաբերյալ ՀԲ-ն 2021 թվականի համար կանխատեսում է արտահանման եւ ներմուծման աճ, համապատասխանաբար. 8,7% եւ 8,3%-ով: ԱՄՀ-ն իր մայիսյան կանխատեսման մեջ Հայաստանի համար 2021 թվականին ՀՆԱ-ի 1 տոկոս աճ էր ակնկալում ։ ՀՀ ԿԲ նոր կանխատեսումը (հունիսյան) նախանշում է 2021 թվականին ՀՆԱ-ի 4,6% աճ:  Կենտրոնական բանկի նույն կանխատեսման հաշվետվությունում նշվում է, որ աճի ամենաբարձր տեմպերը կլինեն ծառայությունների ոլորտում՝ 6,1 տոկոս, եւ արդյունաբերական հատվածում՝ 4,5 տոկոս, եւ համեմատաբար զուսպ գյուղատնտեսական հատվածում՝ 2,3 տոկոս, իսկ շինարարական հատվածին կհաջողվի ընդամենը զգալիորեն դանդաղեցնել անկումը մինչեւ 0,2 տոկոս: ԿԲ-ն նույն հաշվետվության մեջ 2021թ.նոր կանխատեսում է տալիս արտահանման եւ ներմուծման աճի վերաբերյալ, համապատասխանաբար 7,7% եւ 6,2%-ով: Վիճակագրական տվյալների համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ-ն 2020 թվականին կրճատվել է 7,4%-ով՝ մինչեւ 6,2 տրլն դրամ (2019թ. 7,6 տոկոս, մինչեւ 6,5 տրլն դրամ աճի դիմաց)` արտահանման  3,9%-ով և ներմուծման 17,7%-ով անկման դեպքում: