Երկուշաբթի, 6 Դեկտեմբերի 2021 15:48

Արմինֆո.Հայաստանում տնտեսական ակտիվությունը 2021 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին աճել է 4,3% - ով (նախորդ տարվա 6,7%-ով անկման դիմաց), ընդ որում, զիջելով նախաքովիդյան 7,1% աճին (2019թ. նույն ժամանակահատվածում): Այդ մասին են վկայում ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի վերջնական տվյալները։

 

Ս. թ. հոկտեմբերին 2020թ. հոկտեմբերի համեմատ տնտեսական ակտիվությունն աճել է 3,6%-ով (նախորդ տարվա 8,1% անկման դիմաց), և դեռ 7,7% - ով զիջելով նախաքովիդյան աճին։ Ընդ որում, միայն 2021 թվականի հոկտեմբերին տնտեսական ակտիվությունն անկում է ապրել 4,9 տոկոսով (ինչպես եւ մեկ տարի առաջ)՝ սեպտեմբերյան 12,6 տոկոս աճից, ինչը դիտվել է նաեւ նախաքովիդյան շրջանում՝ 4,7 տոկոսով անկում 2019թ.հոկտեմբերին՝ սեպտեմբերյան 7,8 տոկոս աճից հետո:

 

Ըստ վիճակագրական տվյալների ՝ 2021թ. հունվար-հոկտեմբերին տնտեսական ակտիվության աճի շարժիչ ուժը եղել է առևտրի ոլորտը (7%), ծառայությունների ոլորտը (6,4%) և շինարարության ոլորտը (6,1%)։ Ընդ որում, արդյունաբերական հատվածն աննշան աճ է գրանցել՝ ընդամենը 1,1 տոկոս։ Իսկ էներգահամալիրը հայտնվել է անկման մեջ ՝ 3,1 տոկոսով։ Ագրոհատվածի վերաբերյալ տվյալները հրապարակվում են միայն եռամսյակային կտրվածքով։ Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ. հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին, աճի մեջ հայտնված միակ ոլորտներն էին արդյունաբերական հատվածն ու էներգահամալիրը՝ տարեկան, համապատասխանաբար, 0,5% եւ 1,7%: Իսկ մնացած ճյուղերը լուրջ անկում են գրանցել. շինարարությունը ՝ 13,3 տոկոսով, ծառայությունների ոլորտը ՝ 12,8 տոկոսով, առեւտուրը ՝ 12,5 տոկոսով։

 

Արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը 2021 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին աճել է 9,9% - ով, 2021 թվականի հոկտեմբերին 2020թ. հոկտեմբերի համեմատ՝ 10,8% - ով, իսկ միայն 2021թ. հոկտեմբերին աճը դանդաղել է մինչև 0,2%՝  սեպտեմբերի 2,7%-ից: Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ. հունվար-հոկտեմբերին 2019թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը բարձրացել է 2% - ով, 2020թ. հոկտեմբերին 2019թ. հոկտեմբերի համեմատ ՝ 4,1% - ով, իսկ միայն 2020թ. հոկտեմբերին նվազել է 0,7% - ով՝  սեպտեմբերյան 0,9% աճից։

 

Ամսական կտրվածքով (հոկտեմբերին) դինամիկայի վատթարացում է դիտվել  առեւտրի եւ ծառայությունների ոլորտում՝ մինչեւ 3,8 - 1,5 տոկոս անկում՝ սեպտեմբերի  1,6-3,4 տոկոս աճից։ Իսկ մնացած ոլորտները ցույց են տվել աճ. Արդյունաբերական հատվածը՝ սեպտեմբերյան 5,9% - ից մինչև 9,6% տեմպերի արագացմամբ, էներգահամալիրը՝ սեպտեմբերյան 4,5% անկումից մինչեւ 5,8% դրական ելքով, շինարարության ոլորտը՝ սեպտեմբերյան 10,1% - ից մինչև 5,5% տեմպերի դանդաղմամբ։ Մեկ տարի առաջ, 2020թ. հոկտեմբերին աճ են ցույց տվել միայն արդյունաբերական ոլորտը եւ շինարարության ոլորտը, համապատասխանաբար, 3,2% եւ 3%, իսկ մնացած ոլորտները անկման մեջ էին. առեւտուրը' 13,4%, ծառայությունների ոլորտը' 2,9%, եւ էներգահամալիրը' 1,8%:

 

Տարեկան կտրվածքով (2021 թվականի հոկտեմբերին՝ 2020թ. հոկտեմբերի համեմատ) անկում է դիտվել է միայն էներգահամալիրում՝ 6,2% (նախորդ տարվա 3% աճի դիմաց), իսկ մնացած ոլորտները ցույց են տվել աճ։ Մասնավորապես, առավել մեծ աճով աչքի են ընկել ծառայությունների ոլորտն ու առեւտրի ոլորտը, համապատասխանաբար, 14,6 եւ 12,7 տոկոսով, եւ շատ ավելի համեստ է եղել աճը շինարարության եւ արդյունաբերական ոլորտներում, համապատասխանաբար, 4,9 եւ 3,9 տոկոսով: Մեկ տարի առաջ ՝ 2020թ. հոկտեմբերին 2019թ. հոկտեմբերի համեմատ էներգահամալիրից բացի աճ է արձանագրվել նաև շինարարության ոլորտում (0,3%), իսկ մնացած ոլորտներում եղել է անկում. ծառայությունների ոլորտում՝ 21%-ով, առևտրի ոլորտում՝ 20,9%-ով, արդյունաբերական ոլորտում՝ 3%-ով։

 

2021թ. հունվար-հոկտեմբեր ամիսների վիճակագրական տվյալների համաձայն, բացարձակ մեծությամբ առաջատար է առևտրի ոլորտը՝ 2.7 տրլն դրամ ($5.3 մլրդ) ծավալով։ Երկրորդ դիրքում ամրապնդվել է արդյունաբերական հատվածը՝ 1.8 տրլն դրամ ($3.6 մլրդ) ծավալով, երրորդ տեղում  մնացել է ծառայությունների ոլորտը՝ 1.5 տրլն դրամ ($3 մլրդ): Իսկ չորրորդ հորիզոնականում, գյուղատնտեսության ոլորտի տվյալների բացակայության պատճառով, շինարարական հատվածն է՝ 306.4 մլրդ դրամ (601.5 մլն դոլար)։ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2021թ. հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին կազմել է 6 163.2 մլն կՎտ/ժամ, որից 582.3 մլն կՎտ/ժամ բաժին է ընկել հոկտեմբերին:

 

Հայաստանի արտաքին առեւտրի շրջանառությունը 2021 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին կազմել է 3.3 տրլն դրամ ($6.5 մլրդ), ինչը մեկ տարվա վաղեմության ցուցանիշից բարձր է  13.6%-ով: Ընդ որում, արտահանման ծավալների ավելացումն ավելի ծանրակշիռ է՝ 16,9 տոկոսով՝ մինչեւ 1.2 տրլն դրամ (2.4 մլրդ դոլար), քան ներմուծմանը՝ 11.8% - ով, մինչեւ 2.1 տրլն դրամ ($4.1 մլրդ): 2021 թվականի հոկտեմբերին արտաքին առևտրաշրջանառության աճը 1.3%-ից արագացել է մինչև 12.5% ՝ արտահանման դինամիկայի 16.7% անկումից մինչեւ 16.7% աճ շրջաադարձի հաշվին՝ ներմուծման աճի դանդաղման 12.2%-ից մինչև 10.5% դեպքում։ Իսկ 2021 թվականի հոկտեմբերին 2020թ. հոկտեմբերի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության 24,1% աճն առավելապես պայմանավորված էր ներմուծման 29,4% աճով, քան արտահանման 14,7% աճով։

 

Մեկ տարի առաջ՝ 2020թ. հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին, Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության  11,4% անկումը պայմանավորված էր ներմուծման 14,9% և արտահանման 4,4% անկմամբ,  միայն հոկտեմբերին արտաքին առևտրաշրջանառությունը կրճատվել է 4,3% - ով՝ արտահանման 12,9% անկման պատճառով՝ ներմուծման 1,2% աճի դեպքում, իսկ հոկտեմբերի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության 18,5% անկումը պայմանավորված էր ներմուծման 24,3% և արտահանման 5,4% անկմամբ:

 

Դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը 2021թ. հոկտեմբերին կազմել է 479.25 դրամ/1դոլար, իսկ 2021թ. հունվար-հոկտեմբերին' 508.24 դրամ/1դոլար:

 

Նշենք, որ Համաշխարհային բանկի նոր հոկտեմբերյան կանխատեսման համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ-ի 2021 թվականի աճի սպասումները բարելավվել են նախկին 3,4 տոկոսից մինչեւ 6,1 տոկոս: Մասնավորապես, ՀԲ-ն 2021 թվականին որպես Հայաստանի տնտեսության աճի դրայվեր տեսնում է ծառայությունների ոլորտը ՝ 7,4 տոկոս աճով (2020թ. 9,8 տոկոս անկումից), ագրոհատվածը՝ 6,4 տոկոս աճով (2020թ. 4,1 տոկոս անկումից) եւ արդյունաբերական հատվածը՝ 3,5 տոկոս աճով (2020թ. 3 տոկոս անկումից)։ Սակայն միջնաժամկետ հեռանկարում (2023թ.) ծառայությունների ոլորտի ու ագրոհատվածի աճի տեմպերը կդանդաղեն, համապատասխանաբար, մինչև 5,9% և 3,9%, իսկ արդյունաբերական հատվածի աճն, ընդհակառակը, կարագանա մինչև 5,1%։ Արտաքին առեւտրի շրջանառության գծով նույնպես ՀԲ-ը 2021 թվականին կանխատեսում է  անկումից անցում աճի: Այսպես, ՀԲ-ի գնահատականների համաձայն, արտահանումը 2021թ. կհասնի 6,5% աճի (2020թ. 32,4% անկումից հետո), 2022թ. տեմպերի արագացմամբ մինչև 10,8% և 2023թ. մինչև 12,5%, իսկ ներմուծումը՝ 5,6% աճի (2020թ. 31,7% անկումից հետո), 2022թ. տեմպերի արագացմամբ մինչև 9,5% և 2023թ. աճի հետագա լիակատար վերականգնմամբ՝ 12,8%-ի մակարդակում։