Երեթշաբթի, 11 Հունվարի 2022 12:04

Արմինֆո.Հայաստանում տնտեսական ակտիվությունը 2021 թվականի հունվար-նոյեմբեր ամիսներին աճել Է 5,2% - ով (2020թ. նույն ժամանակահատվածի 7,2%-ի դիմաց)՝ չհասնելով նախաքովիդյան 7,5% աճի (2019թ. նույն ժամանակահատվածում): Դա դիտվել է արտահանման եւ ներմուծման անկումից երկնիշ աճի հասնելու ֆոնին, այն դեպքում, երբ նախաքովիդյան համադրելի ժամանակաշրջանում այդ ցուցանիշների աճը շատ ավելի համեստ էր։ Այդ մասին են վկայում ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի վերջնական տվյալները։

 

Ըստ վիճակագրական տվյալների՝ այս տարվա նոյեմբերին  2020թ. նոյեմբերի համեմատ տնտեսական ակտիվությունն աճել է 13,2%-ով (նախորդ տարվա 10,3%-ի և նախաքովիդյան շրջանի 10,1%-ի աճի դիմաց), ամսական անկման պահպանմամբ՝ տեմպերի դանդաղումով հոկտեմբերի 4,9%-ից մինչև նոյեմբերի 1,4% (2020թ.նոյեմբերի 10,2% և 2019թ. նոյեմբերի 8,5% - ի անկման դիմաց):

 

2021 թվականի հունվար-նոյեմբերին որպես տնտեսական ակտիվության աճի դրայվեր առավելապես հանդես են եկել առևտրի հատվածը, ծառայությունների ոլորտը և շինարարական հատվածը,  համապատասխանաբար,  7,9%, 7,3% և 6,9% վերընթաց տեմպերով, և ավելի պակաս արդյունաբերական հատվածը՝ արտադրության ծավալի 2,7% աճով։ Անկում է արձանագրվել միայն էներգահամալիրում՝ 2 տոկոս։ Մեկ տարի առաջ՝ 2020թ. հունվար-նոյեմբերին, միայն էներգահամալիրում էր պահպանվել աճ՝ 1,8%, մինչդեռ, մնացած ճյուղերում արձանագրվել էր անկում. ծառայությունների ոլորտում՝ 13,6%, առեւտրի հատվածում՝ 13,5%, շինարարական հատվածում՝ 11,2%, արդյունաբերական հատվածում՝ 0,2%: Իսկ երկու տարի առաջ՝ 2019թ. հունվար-նոյեմբերին, տնտեսական ակտիվության աճը պայմանավորել էին ծառայությունների ոլորտը՝ 14,8 % - ով, արդյունաբերական հատվածը՝ 9,3 % - ով, առեւտուրը՝ 9,2% - ով, շինարարական հատվածը՝ 4,5% - ով՝ էներգահամալիրի 3,4% անկման դեպքում: Ագրոհատվածի վերաբերյալ հրապարակվում են միայն եռամսյակային տվյալները։

 

Արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսը 2021 թվականի հունվար-նոյեմբերին

2020թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ բարձրացել է 9,9% - ով, նման աճով 2021թ. նոյեմբերին 2020թ.

նոյեմբերի համեմատ՝ 9,9% - ով, ընդ որում, միայն 2021թ. նոյեմբերին չի փոխվել (հոկտեմբերյան 0,2% աճից հետո)։ Մեկ տարի առաջ՝ 2020թ. հունվար-նոյեմբերին, 2019թ. նույն ժամանակահատվածի համեմատ արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսն աճել է 2,2% - ով, 2020թ. նոյեմբերին՝ 2019թ. նոյեմբերի համեմատ ՝ 4,5% - ով, իսկ միայն 2020թ. նոյեմբերին՝ 0,9% - ով (հոկտեմբերի 0,7% անկումից հետո)։ Երկու տարի առաջ՝ 2019թ. հունվար-նոյեմբերին 2018թ. հունվար-նոյեմբերի համեմատ արդյունաբերական արտադրանքի գների ինդեքսն աճել է 0,4% - ով, 2019թ. նոյեմբերին 2018թ. նոյեմբերի համեմատ նվազել է 0,6% - ով, իսկ միայն 2019թ. նոյեմբերին աճել է 0,5% - ով:

 

Իսկ ամսական կտրվածքով (նոյեմբերին) աճ է արձանագրվել բոլոր ճյուղերում, բացի ծառայությունների ոլորտից, որտեղ անկումը պահպանվել է՝ տեմպերի դանդաղմամբ՝ հոկտեմբերի 1,5 տոկոսից մինչեւ 1 տոկոս: Այսպես, էներգահամալիրում նոյեմբերին աճն արագացել է մինչեւ 17,7 տոկոս (հոկտեմբերի 5,8 տոկոսից), շինարարության հատվածում՝ մինչեւ 14,4 տոկոս (հոկտեմբերի 4,2 տոկոսից), արդյունաբերական հատվածում՝ մինչեւ 13,8 տոկոս (հոկտեմբերի 9,6 տոկոսից), իսկ առեւտրի հատվածում հոկտեմբերի 3,8 տոկոս անկումից մինչեւ 3,8  տոկոս աճ: Մեկ տարի առաջ՝ 2020թ. նոյեմբերին նույնպես անկում է արձանագրվել միայն ծառայությունների ոլորտում (2,8%), իսկ մնացած ճյուղերում աճ է արձանագրվել. արդյունաբերական հատվածում տեմպերն րագացել են մինչև 4% (հոկտեմբերի 3,2% - ից), շինարարության ոլորտում՝ մինչև 10% (հոկտեմբերի 3% - ից), իսկ առևտուրն ու էներգահամալիրը հասել են, համապատասխանաբար,  1% և 1,9% աճի (հոկտեմբերի 13,4% և 1,8% անկումից)։ Նախաքովիդյան համադրելի ժամանակաշրջանում, 2019թ. նոյեմբերին աճ արձանագրած ճյուղերնն էին շինարարության ոլորտը՝ 8,9%, արդյունաբերական հատվածը՝ 6,9%, էներգահամալիրը՝ 1,7%, և առևտրի հատվածը՝ 1,5%, իսկ ծառայությունների ոլորտում արձանագրվել է 8,4% անկում։

 

Տարեկան կտրվածքով (2021թ. նոյեմբերին՝ 2020թ. նոյեմբերի համեմատ) բոլոր ճյուղերը աճ են արձանագրել. ծառայությունների ոլորտը՝ 16,9%, առեւտրի հատվածը եւ արդյունաբերական հատվածը՝ 15,7%, շինարարության ոլորտը՝ 10,8%, եւ էներգահամալիրը՝ 8,3%։ Մեկ տարի առաջ (2020թ. նոյեմբերին ՝ 2019թ. նոյեմբերի համեմատ) անկման մեջ էին հայտնվել առևտրի հատվածը՝ 22% - ով, ծառայությունների ոլորտը՝ 18,6%-ով, և արդյունաբերական հատվածը՝ 6,1% - ով, իսկ աճի մեջ էի մնացել էներգահամալիրը՝ 3,1% - ով, և շինարարության ոլորտը՝ 2%-ով։ Երկու տարի առաջ (2019թ. նոյեմբեր-2018թ. նոյեմբեր) անկման մեջ էր միայն էներգահամալիրը՝ 9,3%-ով, իսկ մնացած ոլորտները ցույց էին տալիս աճ. արդյունաբերությունը՝ 13,8%, առևտուրը՝ 11,9%, ծառայությունների ոլորտը՝ 11,6%, շինարարությունը՝ 4,8%։

 

Ըստ վիճակագրական տվյալների՝ 2021թ. հունվար-նոյեմբերին ըստ բացարձակ մեծության առաջատարի դիրքը պահպանում է առևտրի հատվածը՝ 2.996 տրլն դրամ ծավալով ($5.9 մլրդ): Երկրորդ դիրքում արդյունաբերական հատվածն է՝ 2.105 տրլն դրամ ($4.2 մլրդ), երրորդ տեղում ծառայությունների ոլորտն է՝ 1.693 տրլն դրամ ($3.3 մլրդ), չորրորդ տեղը, ագրոհատվածի տվյալների բացակայության պատճառով, զբաղեցնում է շինարարական հատվածը՝ 365.8 մլրդ դրամ ($723.6 մլն): Էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2021 թվականի հունվար-նոյեմբերին կազմել է 6848.4 մլն կՎտ/ժամ, որից միայն նոյեմբերին' 685.2 մլն կՎտ/ժամ:

 

Հայաստանի արտաքին առեւտրի շրջանառությունը 2021 թվականի հունվար-նոյեմբերին կազմել է 3.7 տրլն դրամ ($7.4 մլրդ)՝ տարեկան 16.6% աճով։ Դա ուղեկցվել է արտահանման ավելի ծանրակշիռ աճով՝ 19,4 տոկոսով ՝ մինչեւ 1.4 տրլն դրամ ($2.7 մլրդ), և ներմուծման մի փոքր պակաս աճով՝ 15.1%-ով, մինչև 2.4 տրլն դրամ ($4.7 մլրդ)։ 2021 թվականի նոյեմբերին արտաքին առևտրաշրջանառության աճը դանդաղել է 12,5 տոկոսից մինչև 8,5 տոկոս, արտահանման վերընթաց միտման նույն շարժման հաշվին՝ 16,7 տոկոսից մինչև 10,9 տոկոս, և ներմուծմանը՝ 10,5 տոկոսից մինչև 7,2 տոկոս։ Իսկ 2021 թվականի նոյեմբերին 2020թ. նոյեմբերի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության 44,6% աճը գրեթե հավասարապես բխում էր ներմուծման 45,9% աճից և արտահանման 42,1% աճից։ Մեկ տարի առաջ՝ 2020թ. հունվար-նոյեմբերին, Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության 12,4% անկումը պայմանավորված էր ինչպես ներմուծման 15,9% - ով, այնպես էլ արտահանման 5,2%-ով անկմամբ, միայն նոյեմբեր ամսվա ընթացքում արտաքին առևտրաշրջանառության անկման 2,9%-ից մինչև 5% արագացումը բխում էր ներմուծման դինամիկայի 2,3% աճից մինչեւ 2,6% անկում շրջադարձից, և անկումը պահպանած արտահանումից՝ տեմպերի 11,1%-ից մինչև 9,4% դանդաղմամբ, իսկ 2019թ. նոյեմբերի համեմատ արտաքին առետրի շրջանառությունը կրճատվել է 25,9%-ով՝ ներմուծման 28,9% անկման պատճառով ՝ արտահանման 19,4% անկման դեպքում։ Նախաքովիդյան համադրելի ժամանակահատվածում արտաքին առևտրի դինամիկան հետևյալն էր.  2019թ. հունվար-նոյեմբերին արտաքին առևտրաշրջանառության 7,4% աճը բխում էր արտահանման 9%  և ներմուծման 6,6% աճից, միայն նոյեմբերին արտաքին առևտրաշրջանառությունը աճել է 4,5% - ով ՝ արտահանման 8,5% և ներմուծման 3,1% աճի հաշվին, իսկ 2018թ. նոյեմբերի համեմատ արտաքին առևտրաշրջանառության 14,2% աճը առավելապես պայմանավորված էր արտահանման 25,7% աճով՝ ներմւոծման 9,6 % աճի պայմաններում: (2021թ. նոյեմբերին դրամի միջին հաշվարկային փոխարժեքը կազմել է 477.66 դրամ/1դոլար, իսկ 2020թ. հունվար-նոյեմբերին' 505.46 դրամ/1դոլար):

 

Նշենք, որ ԱՄՀ-ի նոյեմբերին թարմացված կանխատեսման համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը 2021 թվականին կկազմի 5,5 տոկոս՝ 2022 թվականին տեմպերի դանդաղմամբ մինչեւ 5,3 տոկոս: ՀԲ-ի հոկտեմբերյան կանխատեսման համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ աճը 2021 թվականին կկազմի 6,1 տոկոս ' 2022 թվականին տեմպերի մինչեւ 4,8 տոկոս դանդաղմամբ: Իսկ ՀՀ Կենտրոնական բանկի դեկտեմբերի կեսերին թարմացված կանխատեսման համաձայն, Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը 2021 թվականին կկազմի 4,2 տոկոս։ ՀՀ 2021 թվականի պետական բյուջեում ամրագրված է ՀՆԱ-ի 3.2% աճ, իսկ 2022 թվականի պետական բյուջեում ամրագրված է ՀՆԱ-ի 7% աճ: Եվ դա՝ 2020թ. ՀՆԱ-ի փաստացի 7,4% անկումից և նախաքովիդյան 2019թ. ՀՆԱ-ի 7,6% աճից հետո։